“De
Gewonnen Mars” 5-2-2014
In
de buurschap Milligen aan de Rietmansweg 11 staat een
boerderij met een bijzondere
naam “De Gewonnen Mars”. Hoe komt die boerderij
aan die naam?
Het
gebied waar de boerderij staat, lag in de marke Milligen maar was in bezit van
Godert Willem baron van Dedem
van den Berg (1791-1866). Het was heidegrond en een
stuk bos. Dat kunnen we nog zien op de
kadasterkaarten uit 1832.
Ongeveer
in die periode werd er steeds vaker over het opheffen van de
markegenootschappen gesproken.
Min
of meer ter voorbereiding daarop, besloten 8 markegenootschappen
te weten:
Dalmsholte, Lemele, Archem, Lenthe, Rechteren, Milligen, Vilsteren
en Giethmen hun nogal
grillige grenzen minder
grillig te maken en hun nieuwe grenzen kadastraal te laten
vastleggen. Dat gebeurde in
1839.
Toen Van Dedem vervolgens
zijn grond in de marke Milligen
wilde ontginnen, egaliseren en
in cultuur brengen om
er een boerenerve op te bouwen kwam hij in conflict met de marken
Rechteren en Dalmsholte
over de grenzen van zijn gebied.
Dit liep zo hoog op dat Van Dedem een gerechtelijke procedure begon die hij volgens hem
niet kon verliezen. Per
slot van rekening was hij controleur van de landmeters van het
kadaster in deze regio
geweest.
Hij won inderdaad in 1843 de rechtszaak
omdat hij kon bewijzen dat het kadaster een fout
had gemaakt. Naar
aanleiding van die rechtszaak noemde hij de boerderij
“De Gewonnen Mars”. Het hele verhaal over
de rechtszaak heeft Van Dedem tot in detail
opgeschreven en dat kunnen we
vandaag de dag nog nalezen.
Godert Willem baron van Dedem
was een veelzijdig man. Dat toonde hij ook weer bij dit
karwei. Hij maakte zelf een gedetailleerd bestek
voor de ontginning, egalisering en het in
cultuur brengen van de grond. De gronden moesten
gewend en gelijkgemaakt, sloten
gegraven en wegen aangelegd aan de hand van
tekeningen.
Dit
gebeurde alles bij openbare aanbesteding en op condities die hij zelf opstelde.
Er
waren 13 inschrijvers. De totale kosten bedroegen de kapitale somma van f 3.715,75.
Het
grondwerk duurde van 1844 tot en met 1847. Ook voor de boerderij en bijbehorende
schuur maakte hij bestek, tekeningen en zorgde
hij voor de aanbesteding.
Op de eerste steen die nog steeds in de
voorgevel boven de ramen zit, staat: De Gewonnen
Mars waarvan de eerste steen is gelegd door
G.W. van Dedem, den 28 Julij
1845.
Werkgroep
Boerderij- en veldnamen.
Wim Goos